اگر نهاد علم را شامل مجموعه افراد (دانشمندان، پژوهشگران، نویسندگان، متخصصان و ...) سازمانها و تشکل‌ها (دانشگاهها، انجمن‌هاى علمى، مراکز تحقیقاتى و ...) و تجمعات (کنفرانسها، سمینارها، کارگاهها و ...)، امکانات و منابع (مراکز اسناد و کتابخانه‌ها، کتب، مجلات و ...)و هنجارها و روابط و قواعد و جو حاکم بدانیم (توکل 1370:15-14، رفیع‌پور 1381: 26-21)، در مى‌یابیم که یکى از عناصر اصلى و زیر بنایى در این نظام نهادى و سازمانى، مفهوم ”اجتماع علمی“ و وجود روابط و تعامل‌هاى فکرى و تخصصى در بین اعضاى این اجتماع و بین اجتماع‌هاى علمى در سطح دنیاست. وجود اجتماع علمى و همکاریهاى رشته‌اى و بین‌ رشته‌اى، علاوه بر آشنایى با تحولات و دستاوردهاى جدید، و تدوین معیارهاى ارزیابى قوت و ضعف کار علمى، امکان نظارت بر اعمال و اجراى هنجارها و ضوابط و جلوگیرى از انحرافات و انباشت و پیشرفت در محیط علم و پژوهش را فراهم مى‌کند. یکى از ویژگى‌هاى مهم اجتماع علمى که – تحقیقاً پیشرفت در تولید و ترویج علم را سرعت مى‌بخشد - فراهم شدن امکان ایجاد ارتباط بین دست‌اندرکاران علم و پژوهش است. تاریخچه تشکیل انجمنهاى علمى در ایران با تشکیل ”جمعیت فیزیک و شیمى ایران“ در سال 1310 هجرى شمسى با اجتماع تعداد کمى از فیزیکدانان کشور در آزمایشگاه فیزیک دانشکده علوم دانشسراى عالى آغاز شد. اما دیرى نگذشت که به علت نبود ارتباطى منسجم و تعریف شده بین اعضاء، فعالیت این انجمن متوقف شد. در حدود سال 1320 ”کانون مهندسین ایران“، ”مجمع وکلاى دادگستری“ و ”انجمن مامایى ایران“ نیز فعالیت خود را آغاز کردند. در دهه 1330، ”انجمن پزشکی“ فعالیت خود را شروع و در سال 1340 به انتشار نشریات مختلف گروههاى پزشکى اقدام کرد. در این دوره، که دوره اول فعالیت انجمن‌هاى علمى ایران نامیده مى‌شود، گروههاى کشاورزى، علوم پایه و علوم انسانى فعالیت چشمگیرى نداشتند. البته در این دوره، محفل‌هاى خصوصى و غیررسمى از استادان و دانشوران نیز تشکیل شد. دوره‌ دوم فعالیت انجمنهاى علمى سالهاى 1340 تا 1370 را در بر مى‌گیرد. در این دوره نقش وزارت علوم، تحقیقات و فناورى در تشکیل انجمنهاى علمى محسوس بود. در واقع بیشتر انجمنهاى علمى با کمک این وزارتخانه تشکیل شدند. این امر نتیجه آگاهى از نقش انجمنها در پیشبرد علم بود. شکل‌گیرى انجمنهایى مانند ”انجمن ریاضی“، ”انجمن مدیریت“، ”انجمن حسابداری“ و ”انجمن روانشناسی“ با کمک وزارت علوم، تحقیقات و فناورى در آن سالها و تصویب طرح تشکیل انجمنهاى علمى از سوى شوراى هماهنگى دانشگاهها، جلوه‌هاى بارز آن رویکرد است. به این ترتیب تا سال 1357، تعداد 78 انجمن علمى در گروههاى علوم پزشکى، علوم پایه، کشاورزى، فنى و مهندسى و علوم انسانى فعالیت خود را آغاز کردند. پس از پیروزى انقلاب اسلامى و در سال 1362 مسئولیت انجمن‌ها و مجامع علمى کشور به وزارت علوم، تحقیقات و فناورى واگذار گردید و دفتر همکاریهاى علمى و بین‌المللى، زیر نظر معاونت پژوهشى، اداره امور انجمنها را برعهده گرفت. در سال 1366 نیز ”آیین‌نامه نحوه صدور تأسیس انجمنهاى علمى کشور“ تدوین شد. این آیین‌نامه به وزارت علوم، تحقیقات و فناورى اختیار داد مجوز تأسیس انجمنهاى علمى را صادر یا فعالیت‌هاى آنها را تأیید کند. دوره سوم از سال 1370 آغاز شد در هفتم مهر ماه آن سال شوراى عالى انقلاب فرهنگى مصوبه شماره 262 خود را صادر کرد. براساس این مصوبه صدور مجوز تأسیس انجمنهاى علمى، تجدید پروانه و نظارت بر حسن انجام کار آنها، بسته به مورد، برعهده وزارتخانه‌هاى علوم، تحقیقات و فناورى، بهداشت و درمان و آموزش پزشکى و فرهنگ و ارشاد اسلامى نهاده شده‌است. براساس مصوبه 262، هم‌اکنون کمیسیون انجمنهاى علمى ایران در حوزه معاونت پژوهشى وزارت علوم، تحقیقات و فناورى صدور مجوز تأسیس انجمنهاى علمى غیر پزشکى را برعهده دارد. تاکنون 197 انجمن علمى از کمیسیون انجمنهاى علمى ایران مجوز دریافت کرده‌اند که از این تعداد 24 انجمن در گروه علوم پایه، 63 انجمن در گروه فنى و مهندسى، 62 انجمن در گروه علوم انسانى و 28 انجمن در گروه کشاورزى و 20 انجمن در گروه بین رشته اى قراردارند. با توجه به اهمیت انجمن‌هاى علمى در آغاز هزاره سوم، به‌عنوان حلقه مفقوده «جامعه مدنی»، فراهم کردن بستر مناسب براى فعالیت این سازمانها امرى مهم است. به‌همین منظور پایگاه حاضر طراحى و تدوین یافته تا متقاضیان تأسیس انجمنهاى علمى با مطالعه آن با روند کار کمیسیون انجمنهاى علمى آشنا شوند و با آگاهى اولیه و اطلاع از مدارک مورد نیاز به تأسیس انجمن علمى اقدام کنند. این مجموعه حاوى کلیه ضمائم مربوط به تأسیس انجمنهاى علمى از جمله فرم تقاضاى تأسیس، اساسنامه نمونه، پرسشنامه مشخصات فردى اعضاء هیأت مؤسس، نمودار گردش کار و ... است.